Yeme Bozuklukları tıbbi, sosyal ve psikolojik sorunlara yol açan, yaşam kalitesini olumsuz etkileyen yeme davranışı bozukluklarıdır. Kişinin yiyeceklere, kiloya ve görünüşe aşırı derecede takıntılı olma durumunun; sağlığını, ilişkilerini ve günlük aktivitelerini olumsuz etkileme derecesine kadar gitmesine neden olmaktadır.
Yeme Bozuklukları, sadece yiyecek ve ağırlıkla ilgili değildir. Bedensel belirtiler ön planda gibi görünse de ciddi psikolojik sorunlarla birlikte ilerler. Oluşan bir yeme bozukluğu, içsel yaşanan karmaşaya dışsal bir çözüm getirmektir.
Yeme Bozukluklarının altında yatan sebepler; düşük benlik saygısı, depresyon, kontrol kaybı duygusu, değersizlik, kimlik karmaşaları, aile içi iletişimde problemler ile ilişkilendirilmektedir.
Yeme Bozukluğuna Yol Açan Etmenler:
-Beden algısında bozukluk: Bedenini gerçekte olduğundan farklı algılama. Bedeniyle aşırı uğraş içinde olmak, bedeninde olmayan bir tutumu varmış gibi algılamak veya küçük bir kusuru aşırı algılamak.
-Kültürel tutumlar: İdealize edilmiş ince vücut ölçüsünün kabul gördüğü ve bunun desteklendiği kültürlerde, veya yemek yemenin sürekli teşvik edildiği toplumlarda yaşama.
-Arkadaş etkisi: Arkadaşların kendi aralarındaki beden tiplerine yönelik olumsuz tutumları ve ifadeleri.
-Yaşam olayları : Taşınma, okul değişimi gibi stresli yaşam olayları.
-Bireysel faktörler: Biyolojik ve genetik yatkınlıklar.
-Çevresel pekiştirme: Çevrenin kişinin yeme davranışına olan tutumu.
Kişide yeme bozukluğu olduğunu gösteren semptomlar arasında;
∙ kilo konusuna aşırı ilgi ve kaygı
∙ besinler, kalori, kilo, yağ oranı ve diyet ile aşırı ilgilenme
∙ açlığı inkar etme
∙ aşırı spor yapma
∙ sık sık tartılma ve vücut oranlarını ölçme
∙ aşırı düzeyde fiziksel görünüşü eleştirme
∙ gıda biriktirme veya atma
∙ sosyal ortamdan geri çekilme
∙ kilo kaybı ve kiloda sık dalgalanmalar
∙ güçsüzlük
∙ saç kaybı
∙ duygudurum dalgalanmaları
∙ aşırı yemek tüketme bulunmaktadır.
Yeme Bozuklukları Türleri
Anoreksiya Nervoza: Kilo almaktan veya şişmanlamaktan çok korkma ya da belirgin bir biçimde düşük vücut ağırlığında olmasına karşın kilo almayı güçleştiren davranışlarda bulunma. Anoreksiya hastalarında bireyin vücut ağırlığını ya da biçimini nasıl algıladığıyla ilgili bir bozukluk vardır. Aşırı zayıf oldukları durumlarda bile kilolu olduklarını ısrar edebilirler ve vücutlarının belirli bölgelerinden şikayetçi olabilirler.
Bulimiya Nervoza: Aşırı yemek yeme ve diyet dönemlerinin iç içe olduğu bir yeme bozukluğudur. Aşırı yemek yeme döneminde yemek yemekle ilgili denetimin kalktığı durumdur. Kişinin yemek yemeği durduramadığı duygusu ya da ne denli yediğini denetleyemediği duygusu bulunmaktadır. Bunun ardından kilo almaktan sakınmak için kendi kendini kusturma, zayıflamak adına ilaç kullanımı, neredeyse hiç yememe ya da aşırı spor yapma gibi tekrarlayan davranışlarda bulunma durumudur.
Tıkanırcasına Yeme Bozukluğu: Benzer koşullarda benzer sürede çoğu kişinin yiyebileceğinden daha çok yiyeceği yeme durumudur. Rahatsızlık verecek düzeyde tokluk hissedene kadar yeme, bedensel açlık duymuyorken aşırı ölçülerde yeme, ne denli yediğinden utandığı için kendi başına yeme ve daha sonra çökkünlük yaşama veya suçluluk duyma durumlarını içermektedir. Hastalığın yol açtığı vücutsal değişimler arasında; Kalp krizi, yüksek tansiyon, gut hastalığı, uykuda nefes alamama, karaciğerde yağlanma, sosyal yaşamdan uzaklaşma, depresyon bulunmaktadır.
Yeme bozuklukları olan kişilerin, hastalıklarını tetikleyen düşünceler, duygular ve davranışlar hakkında bilgi edinmesi ve anlaması için mutlaka psikoterapi gereklidir.
